Trasa 4 – piesza (granatowa) Dolina rzeki Soły – długość – 3,5 km
przebieg trasy: Staw Kamieniec – Łęg Stare Stawy – Łęg Kamieniec – ul. Bulwary – Łęg Błonie – osiedle Błonie
Prezentowana ścieżka dydaktyczna została zaprojektowana w taki sposób, aby przynajmniej częściowo przedstawić olbrzymią bioróżnorodność obserwowaną na obszarze chronionym – „Dolina rzeki Soły”. Ścieżka pomyślana jest także jako pomoc dla nauczycieli biologii i geografii, którzy w ramach swoich zajęć mogą przejść z uczniami zaproponowana trasę i przeprowadzić bogato ilustrowane lekcje w terenie. Przejście całej trasy zajmuje ok. 4-5 godzin. Ścieżkę można zwiedzać w ciągu całego okresu wegetacji (tzn. od kwietnia do października) jednak najlepszą porą jest okres od maja do sierpnia , zwłaszcza w godzinach porannych. Proponowana trasa ma ok. 3,5 km długości, a podzielona została na siedem odcinków dydaktycznych, oddzielonych siedmioma stanowiskami obserwacyjnymi.
Dojazd. Należy dojechać do przystanku autobusowego MZK linii nr 4 „Kamieniec Pętla”; jest to końcowy przystanek autobusu tej linii. Dojechać tu nim można z następujących przystanków: „Kruki”, „Miasto”, „Polmozbyt”, „Błonie”, „Dworzec PKP”, „Zasole I”, i „Stare Stawy”. Następnie udajemy się droga gruntową w kierunku południowym nad staw Kamieniec, na którego zachodnim brzegu rozpoczyna się omawiana poniżej ścieżka przyrodnicza. Opis trasy wg Dolina rzeki Soły. Przewodnik po ścieżce dydaktycznej autorstwa Jana Żarnowca i Aleksandra Herczeka. Szczegółowych informacji można szukać w powyższym przewodniku, a także w Towarzystwie na rzecz Ziemi tel.: (0-33) 844 19 34, 842 21 20.
STANOWISKO OBSERWACYJNE NR 1
Zlokalizowane jest mniej więcej w połowie zachodniego brzegu stawu Kamieniec. W miejscu tym można zapoznać się z budową ekosystemu stawu, roślinami i zwierzętami wodnymi oraz związanymi z siedliskami nadwodnymi i błotnymi.
Pierwszy odcinek dydaktyczny łączy 1 i 2 punkt obserwacyjny; ma ok. 250 m długości. Trasa początkowo biegnie wzdłuż brzegu stawu w kierunku południowy n, a po przejściu ok. 80-100 m odbijamy w prawo (na zachód) i po przecięciu utwardzonej drogi prowadzącej do ogródków działkowych, wchodzimy na wał przeciwpowodziowy Soły. Poruszamy się po ścieżce na wale w kierunku północnym, wzdłuż użytku ekologicznego „Łęg Stare Stawy” – aż do północno-wschodniej granicy chronionego tu lasu łęgowego. Odcinek ten umożliwia zapoznanie się z roślinnością synontropijną oraz florą i fauną terenów podlegających sukcesji wtórnej.
STANOWISKO OBSERWACYJNE NR 2
Położone na wysokim brzegu Soły, w luce pomiędzy północno-wschodnią ścianą użytku ekologicznego „Łęg Stare Stawy”, a gęstymi zaroślami wierzbowymi ciągnącymi się w dół rzeki, służy do omówienia zagadnień związanych z ekosystemami rzecznymi. Drugi odcinek dydaktyczny łączy 2 i 3 stanowisko obserwacyjne; ma ok. 500 m długości. Po wycofaniu się znad rzeki na wał, poruszamy się po nim w kierunku północno-wschodnim, a następnie podążamy drogą asfaltową (koło przystanku komunikacji miejskiej) i dalej – ścieżką wzdłuż Soły, aż do miejsca znajdującego się naprzeciw terenów zrekultywowanego śmietniska odpadów komunalnych. Odcinek ten przeznaczony jest do omówienia zagadnień związanych z naturalnym odradzaniem się zbiorowisk lasów łęgowych oraz wpływem człowieka na ten typ ekosystemów.
STANOWISKO OBSERWACYJNE NR 3
Zlokalizowane jest przy ścieżce biegnącej wzdłuż Soły, naprzeciw kopuły byłego śmietniska odpadów komunalnych (ok. 50-70 m od końca ul. Kamieniec). Tematem do omówienia są problemy rekultywacji terenów zdewastowanych przez człowieka. Trzeci odcinek dydaktyczny ma zaledwie ok. 200 m długości i prowadzi w kierunku północno-wschodnim do stanowiska czwartego. Służy obserwacji zbiorowisk roślinnych i fauny wzdłuż ścieżki.
Po wejściu w granice użytku ekologicznego „Łęg Kamieniec”, docieramy do dość rozległej polany otoczonej lasem łęgowym, gdzie wyznaczono STANOWISKO OBSERWACYJNE NR 4 do omówienia ekosystemu łąkowego i głównych przedstawicieli flory i fauny tego typu siedlisk. Czwarty odcinek dydaktyczny biegnie ścieżką, wzdłuż linii energetycznej, pośród polan otoczonych lasami łęgowymi, aż do północno-wschodniej granicy użytku ekologicznego „Łęg Kamieniec”; trasa ma ok. 600 m długości. Tematem do omówienia są wykształcone tu typy roślinności nieleśnej i różne stadia sukcesji łąk w kierunku zbiorowisk zaroślowych oraz fauna występująca na polanach śródleśnych.
STANOWISKO OBSERWACYJNE NR 5
Znajduje się na terenie żwirowiska przy brzegu Soły, w pobliżu syfonu kanalizacyjnego, tuż przy północno-wschodniej granicy użytku ekologicznego „Łęg Kamieniec”. Stanowisko służy omówieniu roślin występujących na żwirowiskach nadrzecznych i zwierząt, których rozwój związany jest z rzeką. Piąty odcinek dydaktyczny prowadzi ścieżką wzdłuż Soły do miejsca nieco poniżej mostu Jagiellońskiego; ma ok. 250 m długości. Są to tereny silnie antropogeniczne zmienione, opanowane przez zbiorowiska synontropijne. Celem tego stanowiska jest przedstawienie charakteru fauny i flory.
STANOWISKO OBSERWACYJNE NR 6, zlokalizowane jest w połowie drogi pomiędzy mostem Jagiellońskim a kładką dla pieszych. Wyznaczono je do ogólnego scharakteryzowania terenu parkowego. Szósty odcinek dydaktyczny biegnie asfaltową ścieżką wzdłuż terenów parkowych, aż do kładki dla pieszych znajdującej się poniżej mostu Piastowskiego; ma ok. 900 m długości. Na odcinku tym można zaprezentować florę parku, szczególnie nasadzane drzewa i krzewy oraz występującą tu faunę.
Po przejściu przez kładkę dla pieszych (znajdującą się obok zamku) na lewy brzeg Soły, podążamy ścieżką ku rzece, w kierunku użytku ekologicznego „Łęg Błonie”. Po przejściu ok. 100 m docieramy do
STANOWISKA OBSERWACYJNEGO NR 7. Służy omówieniu budowy ekosystemów leśnych i charakterystyki łęgów wierzbowo-topolowych. Siódmy odcinek dydaktyczny trasy prowadzi ścieżką pośród zwartych lasów łęgowych (użytek ekologiczny „Łęg Błonie”), aż do nasypu linii kolejowej Oświęcim- Kraków Płaszów ma ok. 700 m długości. Na odcinku tym można zapoznać się z florą i fauną łęgów wierzbowo-topolowych. Po dotarciu do nasypu kolejowego, gdzie kończymy naszą wycieczkę, kierujemy się w lewo (na zachód) i podążamy w kierunku dzielnicy Błonie – do przystanku komunikacji miejskiej.
