Do zakresu działania Wydziału Architektury i Urbanistyki należy:
- prowadzenie spraw związanych ze sporządzeniem lub zmianą studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta,
- przygotowywanie projektów uchwał rady o przystąpieniu do sporządzania lub zmiany miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z określeniem granic obszaru objętego planem, przedmiotu i zakresu jego ustaleń,
- prowadzenie spraw związanych ze sporządzaniem przez prezydenta miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
- prowadzenie spraw związanych ze wzrostem lub obniżeniem wartości nieruchomości w związku z uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz wydawanie stosownych decyzji,
- wydawanie wyrysów i wypisów z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
- prowadzenie aktualizowanych rejestrów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz rejestru wniosków o ich sporządzenie lub zmianę, gromadzenie materiałów związanych z tymi planami wraz z odpowiedzialnością za przechowywanie oryginałów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, również uchylonych i nieobowiązujących,
- dokonywanie analiz zmian w zagospodarowaniu przestrzennym w celu oceny aktualności studium i planów miejscowych, ocena postępów w opracowaniu planów miejscowych oraz przekazywanie wyników tych analiz Radzie Miasta do zapoznania,
- opracowanie wieloletnich programów sporządzania planów miejscowych w nawiązaniu do ustaleń studium, z uwzględnieniem wydanych decyzji o ustaleniu lokalizacji celu publicznego o znaczeniu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym oraz na terenach zamkniętych, a także wniosków w sprawie sporządzenia lub zmiany planu miejscowego,
- udział w posiedzeniach Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej oraz sporządzenie protokołów z tych posiedzeń,
- wydawanie zaświadczeń o zgodności zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
- wydawanie zaświadczeń o zgodności realizowanego obiektu z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
- wydawanie decyzji o ustaleniu warunków zabudowy,
- wydawanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego,
- wydawanie decyzji o wygaśnięciu decyzji o warunkach zabudowy i decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego w przypadkach określonych ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,
- wydawanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach,
- wydawanie postanowień o odmowie wszczęcia postępowania dla inwestycji nie wymagających wydania decyzji wymienionych w pkt 12, 13, 15,
- prowadzenie rejestru wydawanych decyzji,
- prowadzenie gminnej ewidencji zabytków wpisanych do rejestru zabytków oraz ewidencji dóbr kultury nie wpisanych do rejestru zabytków znajdujących się na terenie miasta Oświęcim,
- opracowywanie projektów uchwał dotyczących udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków, zlokalizowanych na terenie miasta Oświęcim, niestanowiących własności Miasta Oświęcim oraz prowadzenie spraw dotyczących przyznawania tych dotacji,
- sporządzanie gminnego programu opieki nad zabytkami i sprawozdań z jego realizacji,
- sporządzanie lokalnego programu rewitalizacji (w tym prowadzenie i wdrażanie),
- współpraca z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w sprawie działalności budowlanej na terenie miasta związanej z ochroną zabytków.